پیام بنیانگدار پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد

 

 

بیست و پنج سال پیش وقتی برای ادامه کار، از دانشگاه شیراز به بخش گوارش و کبد بیمارستان شریعتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران منتقل شدم، تنها عضو هیأت علمی بخش بودم. در آن زمان، مسئولیت 3 دستیار فوق تخصص در رشته گوارش و بخش بستری با 18 تختخواب و درمانگاه را برعهده داشتم. اتاق کوچکی درون بخش طبی 2 برای انجام اندوسکوپی وجود داشت. امکانات آموزشی یکجا متمرکز نبود و پژوهش معنی دار و مهم، یک رویای دور بود. با تلاش همکاران جوان و شور و ذوق فراوانی که وجود داشت برنامه توسعه بخش گوارش و اندوسکوپی همراه با تاسیس اولین مرکز تحقیقاتی گوارش و کبد در ایران طراحی شد.

پنج نفر از فارغ التحصیلان فوق تخصص گوارش و کبد را به عنوان استاد یار استخدام کردم و در این مرکز مشغول به خدمت شدند و در سال 1372 با به کارگیری 5 نفر از محققان جوان (پزشکان عمومی) و با حضور  پروفسور صادق مسرت که چند ماه بعد به ما ملحق شدند، اولین مرکز تحقیقات بیماریهای گوارش و کبد (DDRC) را تاسیس کردیم. این مرکز پس از تاسیس، از حمایت رسمی دانشگاه علوم پزشکی تهران برخوردار شد. همچنین توانستیم از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رئیس جمهور وقت کمک مالی دریافت کنیم.

در سال 1375 با پیگیری مداوم و مستمر، مصوبه شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی در وزارت بهداشت را برای  «اولین مرکز پژوهشی مستقل گوارش و کبد در ایران» در دانشگاه علوم پزشکی تهران دریافت کردیم و در سال 1377 با حمایت و مساعدت ویژه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی ، ردیف مستقل بودجه به این مرکز اختصاص یافت.

هدف اولیه ما این بود که به عنوان یک مرکز چند منظوره عمل کنیم تا بتوانیم یک مدل جدید بالینی ـ پژوهشی در ایران ارائه دهیم.

 

اهداف اصلی ما بشرح زیر بود:

-ترویج پژوهش های مرتبط با بیماریهای گوارش و کبد به شیوه ای یکپارچه، مشترک و چند رشته ای
ـ دایر کردن و تکمیل برنامه های آموزشی برای پژوهشگران جوان در تحقیقات مربوط به بیماریهای گوارشی
ـ جذب فارغ التحصیلان با استعداد جوان از دانشگاه علوم پزشکی تهران و دیگر دانشگاههای ایران و آموزش آنها در جهت انجام فعالیتهای پژوهشی در کنار پرداختن به درمان بیماران
-تمرکز بر روی پژوهش در مسائل مهم بهداشتی و درمانی محلی و منطقه ای از طریق پیشبرد پژوهش های مشترک با دیگر مراکز تحقیقاتی ملی و بین المللی

تلاش مستمر برای توسعه و تکمیل محل استقرار, تسهیلات و لوازم، فعالیت های پژوهشی و پرسنلی ادامه یافت. مهم ترین کمک در این پیشرفت ها را استادان برجسته و دستیاران پژوهشی فعال و وظیفه شناس ایفاد کردند که با عشق و بدون دریافت حق التحقیق در استفاده بهینه از منابع محدود نهایت کوشش را به عمل آوردند و پیشرفت را امکان پذیر ساختند. گروهی منسجم از پژوهشگران علاقه مند، پزشکان آموزش دیده و متخصص و کارمندان مجرب در زمینه های مختلف، بستر مناسبی برای پژوهش و فراهم آوردن مراقبت های تشخیصی و درمانی در بیماریهای گوارش و کبد برای خدمت به بیماران ایجاد کردند؛ به نحوی  که علاوه بر توسعه و بازسازی بخش بستری گوارش، بخش اندوسکوپی تشخیصی و درمانی با پیشرفته ترین امکانات لازم برای ارائه خدمت به بیماران و تربیت دستیاران فوق تخصصی آماده شد.

در سال 1390، مرکز تحقیقات بیماریهای گوارش و کبد (DDRC)  به پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد (DDRI) ارتقاء یافت. این پژوهشکده در آغاز کار، متشکل از سه مرکز تحقیقاتی بود که با حفظ استقلال مالی و اختیارات کافی یکی از زیر مجموعه های دانشگاه علوم پزشکی تهران به شمار می رفت. DDRI همزمان با ارتقاء ، از نظر ساختمان، مالی، انسانی، منابع و قدرت اداری نیز گسترش قابل توجهی پیدا کرد.

در سال 1396، یک مرکز تحقیقاتی جدید نیز تحت عنوان «درمان های سلولی در بیماری های گوارش و کبد» در پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد ایجاد شد و هم اکنون این پژوهشکده با 4 مرکز تحقیقاتی، دارای 48 عضو هیات علمی آموزشی ، پژوهشی و وابسته  از بهترین دانشگاهها و مراکز پژوهشی جهان، 9 دانشجوی PhD  و 14 کارشناس پژوهشی، همچنین 18 کارمند اداری و 45 عضو فعال در پایگاه های پژوهشی کوهورت گلستان است.

در حال حاضر، 20 گروه پژوهشی در مورد 20 بیماری شایع گوارشی و کبدی در پژوهشکده مشغول فعالیت های تحقیقاتی هستند. نتایج فعالیت های پژوهشی  این پژوهشکده در بیش از  1200 مقاله علمی در معتبرترین مجلات علمی بین المللی و داخلی به چاپ رسیده و در ارزشیابی پژوهشکده های بالینی سال 1395 معاونت تحقیقات و فناوی وزارت بهداشت، پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران مقام اول را کسب کرده و بویژه از نظر استنادات و مقالات علمی پراستناد، امتیاز بالا و اصلی را به خود اختصاص داده است.

این پژوهشکده همچنین طی سالهای گذشته موفق به دریافت گرنت تحقیقاتی از معتبرترین  مراکز پژوهشی جهان از جمله موسسه ملی تحقیقات سلامت آمریکا (NCI/NIH)، موسسه بین المللی تحقیقات سرطان وابسته به سازمان بهداشت جهانی (IARC/WHO) ، موسسه تحقیقات سرطان انگلستان ، دانشگاه کمبریج ، مرکز ملی تحقیقات سرطان کانادا، مراکز حمایت از تحقیقات سرطان در اروپا شده است. از محل این گرنتهای پژوهشی بیش از 30 نفر از محققان فرصت مطالعاتی در معتبرترین مراکز علمی خارج از کشور را به دست آورده اند.

یکی از زمینه های اصلی تحقیقات در پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد ،  سرطان های دستگاه گوارش است که نزدیک به 27 درصد کل سرطان ها را در ایران تشکیل می دهد. در این راستا و در مناطقی با شیوع بالای سرطان مری و معده کلینیک های مجهز تحقیقاتی اترک و ارس را به ترتیب در شمال شرق و شمال غرب ایران دایر کرده ایم. همچنین مطالعات مهم و با کیفیت عالی از جمله مطالعات مورد - شاهدی در مورد سرطان مری و معده در گلستان و اردبیل ، برقراری نظام ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت و مطالعات بسیار مهم کوهورت سرطان مری و معده ، همگی با همکاری های بین المللی راه اندازی شده است.

پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد طی دهه اخیر موفق به دریافت جوایز معتبر و مهم ملی و بین المللی از جمله جوایز ابن سینا، جوایز جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی، جایزه دکتر هادوی، جایزه سازمان کنفرانس اسلامی ، مدال افتخار آژانس بین المللی تحقیقات سرطان و ... شده است.

پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران  رسالت خود را در ارتقاء کیفیت مراقبت از بیماران، انجام تحقیقات بالینی و خدمت رسانی به میلیون ها ایرانی که از بیماری هایی همچون سرطان های دستگاه گوارش، بیماری های مزمن کبدی، بیماری رفلاکس معده به مری، بیماری التهابی روده و سایر بیماری های دستگاه گوارش و کبد رنج می برند تعریف کرده و همزمان برای تربیت نسل جدیدی از دانشجویان، محققین، دستیاران متخصص و بخصوص دستیاران فوق تخصصی گوارش و کبد با دانش و مهارت کافی تمام امکانات خود را به خدمت گرفته است.

دکتر رضا ملک زاده
استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران