فرشته هاشمی

ddri.tums.ac.ir

 

 

ببینید: تشخیص و درمان بیماری گوارشی هزار چهره «سلیاک»

 

در ایران، نخستین پژوهش‌ها برای تعیین شیوع بیماری سلیاک، دو دهه پیش توسط گروهی از پژوهشگران پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد بیمارستان شریعتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفت. در این پژوهش‌ها که  تا کنون مقالات علمی متعددی از آنها در مجلات علمی مطرح بین‌المللی منتشر شده، زوایای مختلف بیماری سلیاک به طور گسترده‌تر و  دقیق‌تری آشکار شده است.

 

 

دکتر بیژن شهبازخانی، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران

 

دکتر بیژن شهبازخانی، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران و مدیر «گروه پژوهشی بیماری سلیاک» پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد بیمارستان شریعتی، در گفت‌وگو  با واحد رسانه این پژوهشکده، ضمن تشریح ابعاد کامل بیماری سلیاک، گزارشی از فعالیت‌های انجام گرفته در زمینه شناسایی و ثبت بیماران مبتلا به سلیاک و مجموع اقدامات تحقیقاتی و علمی، اجرایی و حمایتی در زمینه این بیماری ارائه کرده است.

 

بیماری گوارشی سلیاک چیست؟

 

دکتر بیژن شهبازخانی گفت: «سلیاک» که «روده باریک حساس به گلوتن» هم نامیده می‌شود، یک بیماری خودایمنی گوارشی مادام‌العمر، با زمینه وراثتی است که در آن، فرد مبتلا، در صورت مصرف پروتئینی از دسته گلوتن (Gliadin)  که در برخی از غلات مانند گندم، جو، چاودار وجود دارد، دچار عدم تحمل شده  و پس از مصرف گلوتن، این ماده وارد جدار روده باریک و منجر به تحریک سیستم ایمنی در روده فرد مبتلا به سلیاک می‌شود. در پی آسیب دیدن سلول‌های روده باریک، پرزهای روده تحلیل رفته ((Villous Atrophy   و فعالیت آنزیم‌های این عضو کاهش می‌یابد و از آن جا که بخش عمده‌ای از جذب مواد غذایی در روده، توسط پرزهای روده صورت می‌گیرد، تخریب پرزها موجب سوء جذب مواد غذایی می‌شود و بدن قادر به جذب مواد مغذی مانند چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین‌ها و مواد معدنی نخواهد بود.

 

میزان شیوع بیماری سلیاک در جهان و ایران

 

مدیرگروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد که طرح تحقیقاتی وی در دوره دستیاری فوق تخصص گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در زمینه بیماری سلیاک بوده و مقالات متعددی  درباره این بیماری در مجلات مطرح بین‌المللی منتشر کرده است، گفت: در گذشته، اساسا اعتقادی به شیوع بالای بیماری سلیاک وجود نداشت و تصور می‌شد که سلیاک، یک بیماری نادر است ؛ اما تحقیقات متعدد من و همکارانم در بیمارستان شریعتی و در سطح استانهای مختلف ایران نشان داد این بیماری مانند بسیاری از کشورهای غربی، از شیوع بالایی در کشور برخوردار است.

وی افزود:  مطالعات متعدد، شیوع این بیماری در اروپا و آمریکای جنوبی را حدود یک درصد برآورد کرده‌اند؛ بر اساس مطالعات انجام شده ما و همکارانمان در استان‌های مختلف، میزان شیوع بیماری سلیاک در ایران، حدود یک درصد تخمین زده می‌شود که در صورت تشخیص درست بیماری، این رقم قطعا افزایش خواهد یافت و پیش‌بینی می‌شود که 100 هزار نفر در ایران مبتلا به بیماری سلیاک باشند.

 

علل بروز و سنین ابتلا به  بیماری سلیاک

 

 

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: علت دقیق بروز بیماری سلیاک هنوز مشخص نیست،  اما وراثت ، قطعا یکی از مهم‌ترین علل بروز این بیماری است و کسانی که اقوام درجه یک (والدین، خواهر ، برادر و فرزند) آنها مبتلا به این بیماری هستند، شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند. در حال حاضر مشخص شده است که بیماری سلیاک، نه فقط کودکان، بلکه ممکن است همه گروه‌های سنی را تحت تاثیر قرار دهد.

 

شایع‌ترین علائم بیماری سلیاک چیست؟

 

 

 فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد، «سلیاک» را یک « بیماری هزار چهره» با نشانه‌های بالینی بسیار متعدد توصیف کرد و با بیان این که در گذشته، فقط به نشانه‌های بالینی گوارشی بیماری سلیاک توجه می‌شد، افزود: بر اساس مطالعات صورت گرفته و شواهد بالینی، شایع‌ترین علائم بیماری سلیاک در صورت بروز نشانه‌ها، شامل اسهال مزمن، درد شکم، تهوع، سردرد، نفخ، یبوست، زخم‌های دهانی، ریزش مو، کم‌خونی، اختلالات رشد، فقرآهن، تظاهرات پوستی، علائم عصبی و نورولوژیک، اختلالات باروری، اختلالات رفتاری و کج خلقی، تشنج، نرمی استخوان، اختلال در راه رفتن، اختلالات دندانی، احساس خستگی و برخی علائم دیگر است.

 

چرا تعداد زیادی از بیماران شناسایی نمی‌شوند؟

 

 

مدیرگروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: همان طور که گفته شد، سلیاک یک بیماری هزار چهره است و یکی از دلایل عدم شناسایی بیماران مبتلا به سلیاک، نشانه‌ها و چهره‌های بالینی متعددی است که این بیماری از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل متاسفانه بیماری سلیاک در حدود 80 درصد مبتلایان، بموقع تشخیص داده نمی‌شود؛ برخی از علل دیگر هم در این مساله نقش دارند؛ از جمله این که بعضی از بیماران، ممکن است علامت خاصی بروز ندهند یا نشانه‌های بالینی بسیار کمی داشته باشند و یا علائم، با بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر و برخی دیگر از بیماری‌ها اشتباه گرفته شوند. همین مساله باعث شده بیماران مبتلا به سلیاک با تشخیص اشتباه، تحت درمان‌های نادرست قرار گیرند و بهبود نیابند و یا بیماری با یک دهه تاخیر شناسایی شود.

دکتر شهبازخانی ، اطلاعات کم پزشکان درباره بیماری سلیاک را نیز از دیگر دلایل تاخیر در شناسایی بیماران مبتلا برشمرد و بر ضرورت ورود «آموزش بیماری سلیاک» به دوره‌های بازآموزی پزشکان تاکید کرد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است شیوع بیماری سلیاک در کشور به اندازه‌ای هست که لازم باشد نشانه‌های بالینی بیماری، در افراد مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی و همچنین دانش‌آموزان در مدارس، بویژه با نشانه‌های اختلال رشد، کم‌خونی، اختلال در راه رفتن ، نرمی استخوان، کج خلقی و ... مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا چنانچه افرادی مشکوک به بیماری سلیاک بودند، به درمانگاه‌های ویژه این بیماری ارجاع داده شوند. وزارت بهداشت نیز می‌تواند لزوم توجه به نشانه‌های بیماری سلیاک را به مراکز بهداشتی و درمانی و همچنین مدارس ابلاغ کند تا بیماران مبتلا هرچه سریع‌تر شناسایی شوند.

 

آیا عدم تحمل گلوتن، نشانه قطعی ابتلا به بیماری سلیاک است؟

 

 

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: همه افرادی که مصرف گلوتن، موجب واکنش سیستم ایمنی آنها می‌شود و حساسیت نشان می‌دهند، لزوما سلیاک ندارند. این افراد، حتی ممکن است علائم مشابه سلیاک داشته باشند ؛ اما آزمایش‌های خون آنها ابتلا به سلیاک و آسیب روده‌ای را تایید نمی‌کنند. بنابراین قطعی بودن ابتلا به سلیاک منوط به انجام آزمایش‌های تخصصی است. این بیماران در گروه حساسیت به گندم (Wheat Allergy) و حساسیت به گلوتن غیرسلیاک (Non Celiac Gluten Sensitivity) دسته‌بندی می‌شوند.

 

بیماری سلیاک با چه روش‌هایی تشخیص داده می‌شود؟

 

 

دکتر اسماعیل انصاری، پزشک و عضو گروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده گوارش و کبد

 

دکتر اسماعیل انصاری، پزشک و عضو گروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران  نیز در گفت‌وگو با واحد رسانه این پژوهشکده، راه تشخیص بیماری سلیاک را انجام آزمایش‌های تخصصی این بیماری شامل آزمایش خون و نمونه‌برداری از روده برشمرد و گفت: چندین تست خون برای غربالگری بیماری سلیاک وجود دارد؛ ولی معمول‌ترین این تست‌ها اندازه‌گیری  tTG-IgA   است. اگر نتایج این تست‌ها مثبت باشد، پزشک معالج، نمونه‌برداری از روده را پیشنهاد خواهد داد تا بیماری سلیاک به طور دقیق‌تری تایید و میزان آسیب به سلول‌های فرد بیمار نیز مشخص شود. بیماران مبتلا به سلیاک، قبل از انجام آزمایش خون و نمونه‌برداری روده، نباید رژیم فاقد گلوتن را رعایت کرده باشند.

 

چه کسانی باید تحت غربالگری بیماری سلیاک قرار گیرند؟

 

 

دکتر انصاری در پاسخ به این سوال که چه کسانی باید تحت غربالگری بیماری سلیاک قرار گیرند؟ گفت: کودکان ( بالای 3 سال) و بزرگسالانی که علائم بیماری سلیاک دارند، نزدیکان درجه یک فردی که سلیاک در او تشخیص داده شده است (والدین، خواهر ، برادر، فرزندان) و هر فردی با اختلالات خود ایمنی وابسته مانند دیابت نوع یک، باید تحت غربالگری بیماری سلیاک قرار گیرد.

 

رژیم غذایی بیماران مبتلا به سلیاک چیست؟

 

 گلناز اخلاصی، مشاور تغذیه بیماری سلیاک

گلناز اخلاصی، دانش‌آموخته ارشد تغذیه  و مشاور تغذیه بیماری سلیاک نیز در این گفت‌وگو، رژیم غذایی بیماران مبتلا به سلیاک را توضیح داد و گفت: در حال حاضر، تنها درمان بیماری سلیاک، رعایت کامل و دقیق رژیم غذایی فاقد گلوتن است و بیماران مبتلا باید از مصرف منابع گلوتن مانند گندم، جو، چاودار خودداری کنند.

به گفته عضو گروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران ، در رژیم غدایی فاقد گلوتن، بیماران مبتلا به سلیاک می‌توانند بسیاری از مواد خوراکی با ارزش غذایی بالا مانند گوشت، مرغ، ماهی، لبنیات، تخم‌مرغ، انواع حبوبات و آرد آنها، برنج، ذرت، سیب‌زمینی، انواع میوه و سبزیجات تازه، آجیل و مغزدانه‎های خام  و برخی غلات فاقد گلوتن مانند ارزن، کینوا و گندم سیاه را مصرف کنند.

وی تاکید کرد: همچنین برخی محصولات صنعتی که بر روی آنها برچسب معتبر «بدون گلوتن»  مشاهد می‌شود، منعی برای مصرف ندارند؛ مانند انواع نان، ماکارونی، کیک، کلوچه و بیسکوییت‌های بدون گلوتن که در حال حاضر توسط چندین شرکت داخلی تولید و عرضه می‌‍شوند، برای بیماران مبتلا به سلیاک قابل استفاده است.

 

 

 

اخلاصی تاکید کرد: امروزه بسیاری از غذاهای فرآیند شده و بسته‌بندی، حاوی گلوتن مخفی هستند که ممکن است ناآگاهانه توسط بیماران مصرف شوند؛ بنابراین بیماران باید همیشه برچسب مواد غذایی را به دقت مطالعه و از «فاقد گلوتن بودن» محصولات غذایی اطمینان حاصل کنند. همچنین باید با منابع مخفی گلوتن در داروها، مواد آرایشی و بهداشتی، مواد خوراکی مانند سس‌ها، سوپ‌های آماده و ... نیز آشنا باشند و از مصرف آنها خودداری کنند.

به گفته عضو گروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانستن این نکته هم ضروری است که میزان حساسیت بیماران به گلوتن متفاوت است، گاهی علائم بالینی در اثر مصرف گلوتن، ممکن است بروز نیابد، ولی آسیب به سلول‌های روده‌ای اتفاق افتاده باشد.

 

چرا  برخی بیماران حتی در صورت رژیم غذایی بیماری سلیاک، علائم بیماری را نشان می‌دهند؟

 

 

مشاوره تغذیه بیماری سلیاک گفت: مهم‌ترین دلیل بروز علائم در بیمارانی که رژیم  غذایی بیماری سلیاک را به ظاهر و از نظر خودشان رعایت کرده‌اند، مصرف ناخواسته و ناآگاهانه مواد حاوی گلوتن است. بیماران باید حتما با یک متخصص تغذیه آشنا با بیماری سلیاک، در مورد منابع آشکار و پنهان گلوتن در مواد غذایی مشورت کنند.

 

آیا بیماری سلیاک قابل درمان است؟

 

 

در ادامه، دکتر بیژن شهبازخانی، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد و مدیرگروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، به درمان این بیماری اشاره کرد و گفت: سلیاک به عنوان یک بیماری خودایمنی مزمن مادام‌العمر، درمان دارویی خاصی ندارد؛ مگر برای افرادی که دچار تظاهر پوستی «درماتیت هرپتی فرم» شده باشند. در دیگر موارد ابتلا به سلیاک دارای علامت، تنها درمان موجود، پیروی از رژیم فاقد گلوتن در طول عمر است. 

به گفته استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، به طور معمول، افراد مبتلا به سلیاک قبل از شروع رژیم غذایی، دچار کمبود کلسیم، آهن و ویتامینD  هستند. پزشک معالج ممکن است در مورد این بیماران، تست تراکم استخوان انجام دهد تا بتواند مکمل‌های لازم را تجویز کند.

دکتر شهبازخانی همچنین یادآور شد: با توجه به نظر پزشک معالج، بیماران مبتلا به سلیاک باید هر 3 تا 6 ماه یک بار، تحت معاینات پزشکی قرار گیرند تا پزشک بتواند کمبودهای تغذیه‌ای، میزان پیروی بیمار از رژیم غذایی و علائم بیماری را در فرد مبتلا بررسی کند. به طور معمول سطح آنتی‌‌بادی‌ها پس از 12  ماه پیروی از رژیم دقیق فاقد گلوتن، به میزان طبیعی می‌رسد؛ البته این زمان بسته به شرایط هر فرد متغیر است.

 

عوارض بیماری سلیاک درمان نشده چیست؟

 

 

مدیرگروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران از جمله عوارض بیماری سلیاک درمان نشده را کم‌خونی و فقر آهن، شروع زودهنگام پوکی استخوان، نازایی و سقط جنین، سوءجذب ویتامین‌ها و مواد معدنی، بدخیمی‌های دستگاه گوارش، تظاهرات عصبی ( میگرن، حمله‌های صرعی، زوال عقل)، تظاهر پوستی هرپتی فرم  و .... برشمرد.

 

چه بیمارانی نیاز به تکرار اندوسکوپی دارند؟

دکتر شهبازخانی همچنین یادآور شد: برخی از پزشکان تکرار اندوسکوپی و نمونه‌برداری از روده را پس از چند سال پیروی از رژیم فاقد گلوتن  پیشنهاد می‌کنند که این زمان بسته به شرایط هر فرد متغیر است.

وی تاکید کرد: بیمارانی که با وجود پیروی از رژیم غذایی احساس بهبودی نمی‌کنند، ممکن است آندوسکوپی و نمونه‌برداری در آنها تکرار شود تا سلیاک مقاوم به درمان در آنها بررسی و تشخیص داده شود. سلیاک مقاوم به درمان حدود 2 درصد بیماران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این بیماران آسیب وارده به سلول‌های روده باریک با وجود پیروی از رژیم غذایی بهبود نمی‌یابد و با تشخیص پزشک معالج، دارو تجویز می‌شود.

 

شانس بهبود علائم در صورت رعایت رژیم غذایی بیماری سلیاک چه قدر است؟

 

 

به گفته دکتر شهبازخانی، تخمین زده می‌شود فقط درصد کمی از بیمارانی که سلیاک در آن‌ها تشخیص داده می‌شود، با وجود پیروی از رژیم فاقد گلوتن، همچنان علائم بیماری را داشته باشند. اکثر افراد مبتلا به سلیاک در صورت رعایت کامل رژیم غذایی این بیماری و عمل به توصیه‌های پزشک معالج، بهبود یافته و می‌توانند به روند عادی زندگی ادامه دهند.

ایجاد نظام ثبت بیماران مبتلا به سلیاک در ایران و اقدامات حمایتی انجام شده

 

 

دکتر شهبازخانی، در ادامه این گفت‌وگو به مجموعه اقدامات درمانی، علمی و حمایتی صورت گرفته در زمینه بیماری سلیاک توسط گروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداخت و در همین زمینه، ایجاد نظام ثبت بیماری سلیاک را به عنوان یکی از اقدامات مهم برشمرد و گفت: پس از فعالیت گسترده پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه بیماری سلیاک، این پژوهشکده با هدف شناسایی مبتلایان ، درمان و حمایت بهتر از بیماران، در سال 94 از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان مرجع « ثبت بیماری سلیاک» انتخاب و گروه علمی و اجرایی پروژه ثبت بیماری سلیاک در پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد تشکیل شد و با همکاری جمعی از محققان و پزشکان همکار در سراسر کشور، انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران و انجمن حمایت از بیماران مبتلا به سلیاک نیز شروع به کار کرد.

به گفته وی همچنین به منظور توسعه پیشبرد اهداف مورد نظر در دیگر نقاط کشور، استانهای هدف ثبت بیماری سلیاک انتخاب شده و پس از تلاش‌های فراوان برای جذب منابع مالی، بستر مناسب ثبت بیماران مبتلا به سلیاک با ایجاد درمانگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی در 30 استان کشور، ایجاد امکانات و تجهیزات درمانی در مراکز درمانی، ارائه درمان‌های تخصصی توسط پزشکان متخصص و در نهایت ثبت بیماران مبتلا به سلیاک توسط کارشناسان آموزش دیده فراهم شد .

 

ثبت 17 هزار بیمار مبتلا به سلیاک در سامانه بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد تا کنون

 

مدیرگروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: شمار بیماران مبتلا به سلیاک شناسایی شده از 700 نفر در ابتدای فعالیت سامانه ثبت بیماری سلیاک در سال 94 در پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، به 17 هزار نفر تا کنون رسیده و روند افزایشی شناسایی بیماران مبتلا به سلیاک با سرعت مناسبی ادامه دارد.

وی  گفت: پیش‌بینی می‌شود 100 هزار نفر در کشور به بیماری سلیاک مبتلا باشند که 80 هزار نفر آنها هنوز شناسایی نشده‌اند و بسیاری از این افراد با علائم بالینی سلیاک، به خاطر عدم تشخیص درست بیماری، در حال رفت ‌و آمد بین کلینیک‌های پوست، نازایی، زنان، اعصاب ، بیماری‌‌های خونی و ... هستند.

 

تدوین گایدلاین درمان بیماری سلیاک

دکتر شهبازخانی، همچنین طراحی و تدوین گایدلاین (راهنما) درمان بیماری سلیاک در کشور توسط گروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری تعدادی از استادان و متخصصان بیماری‌های گوارش و کبد را از دیگر اقدامات مهم صورت گرفته در زمینه بیماری سلیاک برشمرد.

 

حمایت‌های صورت گرفته از بیماران مبتلا به سلیاک تا کنون

 

همایش‌های برگزار شده در زمینه بیماری سلیاک با حضور بیماران

 

مدیرگروه پژوهشی بیماری سلیاک پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین درباره حمایت‌های صورت گرفته از بیماران مبتلا به سلیاک در ایران، ضمن اشاره به پیگیری‌های طاقت‌فرسا برای جذب اعتبارات ملی درمان بیماری سلیاک گفت: در سال 91، انجمن حمایت از بیماران سلیاکی ایران به همت اعضای گروه بیماری سلیاک در پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، به ثبت رسید و فعالیت خود را آغاز کرد و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران، ساختمانی برای انجمن حمایت از بیماران سلیاک در تهران خریداری شد.

وی افزود: در ادامه، کلینیک‌های ویژه درمان بیمای سلیاک در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور ایجاد شد و برای تشویق همکاران پزشک جهت کمک به درمان بیماران مبتلا ،  از اعتبارات ملی این بیماری، 30 دستگاه اندوسکوپ برای درمانگاه‌های خاص بیماری سلیاک در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بویژه در مناطق محروم خریداری شد.

 

 

 اعطای بن خرید نان به بیماران مبتلا به سلیاک

 

وی علاوه بر این اقدامات، تلاش برای تامین رفاه بیماران سلیاکی از طریق ایجاد ارتباط با دستگاه‌های مرتبط جهت فراهم آوردن شرایط مناسب بهبود بیماران سلیاک از جمله اعطای بن 60 هزار تومانی خرید نان، ویژه بیماران سلیاکی، همکاری، هماهنگی و تشویق کارخانجات و شرکت‌های مرتبط برای تهیه و توزیع فرآورده‌های فاقد گلوتن، ارائه خدمات آموزشی به بیماران سلیاک و خانواده آنها و آگاه‌سازی افکار عمومی در مورد بیماری سلیاک ، تشویق و حمایت از انجام مطالعات علمی در مورد بیماری سلیاک از طریق مراکز تحقیقاتی گوارش، برگزاری کنگره‌ها و همایش‌های علمی متعدد با حضور متخصصان، پژوهشگران و بیماران مبتلا به سلیاک در سال‌های متناوب با هدف اشتراک‌گذاری آخرین نتایج تحقیقات و دستاوردهای علمی در زمینه بیماری سلیاک و نیز برگزاری نشست‌هایی با بیماران مبتلا به سلیاک برای آگاهی از مشکلات آنها با حضور جمعی از متخصصان و نیز جمعی از افراد مبتلا به سلیاک که برخی از آنها حتی جزو متخصصین کشور و از قهرمانان رشته‌های مختلف ورزشی هستند خبر داد و گفت: هدف از برگزاری این نشست‌های فرهنگی این است که مبتلایان به سلیاک بدانند در صورت تشخیص دقیق بیماری و درمان درست، می توانند به زندگی عادی حتی تا مرزهای کسب تخصص مورد علاقه و قهرمانی در رشته‌های ورزشی ادامه دهند و بیماری سلیاک مانع جدی برای دستیابی به موفقیت‌ آنها نیست.

 

درمانگاه سلیاک بیمارستان شریعتی، آماده پذیرش بیماران

 

به گزارش پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، درمانگاه سلیاک، در درمانگاه «شهید داستانی» بیمارستان شریعتی واقع شده است و بیماران مبتلا به سلیاک می‌توانند روزهای سه‌شنبه از ساعت 8.30 با کلیه مدارک پزشکی خود به درمانگاه سلیاک مراجعه کنند.

انتهای پیام